॥ అథ సుందరకాండమ్ ॥

రామాయ శాశ్వతసువిస్తృతషడ్గుణాయ
సర్వేశ్వరాయ బలవీర్యమహార్ణవాయ ।
నత్వా లిలంఘయిషురర్ణవముత్పపాత
నిష్పీడ్య తం గిరివరం పవనస్య సూను: ॥౧॥

చుక్షోభవారిధిరనుప్రయయౌ చ శీఘ్రం
యాదోగణై: సహ తదీయబలాభికృష్ట: ।
వృక్షాశ్చ పర్వతగతా: పవనేన పూర్వం
క్షిప్తోర్ణవే గిరిరుదాగమదస్య హేతో: ॥౨॥

శ్యాలో హరస్య గిరిపక్షవినాశకాలే
క్షిప్తోర్ణవే స మరుతోర్వరితాత్మపక్ష: ।
హైమో గిరి: పవనజస్య తు విశ్రమార్థం
ఉద్భిద్య వారిధిమవర్ధదనేకసాను: ॥౩॥

నైవాత్ర విశ్రమణమైచ్ఛదవిశ్రమోఽసౌ
నిస్సీమపౌరుషబలస్య కుత: శ్రమోఽస్య ।
ఆశ్లిష్య పర్వతవరం స దదర్శ గచ్ఛన్
దేవైస్తు నాగజననీం ప్రహితాం వరేణ ॥౪॥

జిజ్ఞాసుభిర్నిజబలం తవ భక్షమేతు
యద్యత్త్వమిచ్ఛసి తదిత్యమరోదితాయా: ।
ఆస్యం ప్రవిశ్య సపది ప్రవిని:సృతోఽస్మాత్
దేవాననందయదుత స్వృతమేషు రక్షన్ ॥౫॥

దృష్ట్వా సురప్రణయితాం బలమస్య చోగ్రం
దేవా: ప్రతుష్టువురముం సుమనోఽభివృష్ట్యా ।
తైరాదృత: పునరసౌ వియతైవ గచ్ఛన్
ఛాయాగ్రహం ప్రతిదదర్శ చ సింహికాఖ్యమ్ ॥౬॥

లంకావనాయ సకలస్య చ నిగ్రహేఽస్యా:
సామర్థ్యమప్రతిహతం ప్రదదౌ విధాతా ।
ఛాయామవాక్షిపదసౌ పవనాత్మజస్య
సోఽస్యా: శరీరమనువిశ్య బిభేద చాశు ॥౭॥

ని:సీమమాత్మబలమిత్యనుదర్శయానో
హత్వైవ తామపి విధాతృవరాభిగుప్తామ్ ।
లంబే స లంబశిఖరే నిపపాత లంకా-
ప్రాకారరూపకగిరావథ సంచుకోచ ॥౮॥

భూత్వా బిడాలసమితో నిశి తాం పురీం చ
ప్రాప్స్యన్ దదర్శ నిజరూపవతీం స లంకామ్ ।
రుద్ధోఽనయాఽశ్వథ విజిత్య చ తాం స్వముష్టి-
పిష్టాం తయాఽనుమత ఏవ వివేశ లంకామ్ ॥౯॥

మార్గమాణో బహిశ్చాంత: సోఽశోకవనికాతలే ।
దదర్శ శింశుపావృక్షమూలస్థితరమాకృతిమ్ ॥౧౦॥

నరలోకవిడంబస్య జానన్ రామస్య హృద్గతమ్ ।
తస్య చేష్టానుసారేణ కృత్వా చేష్టాశ్చ సంవిదమ్ ॥౧౧॥

తాదృక్చేష్టాసమేతాయా అంగులీయమదాత్తత: ।
సీతాయా యాని చైవాసన్నాకృతేస్తాని సర్వశ: ॥౧౨॥

భూషణాని ద్విధా భూత్వా తాన్యేవాసంస్తథైవ చ ।
అథ చూడామణిం దివ్యం దాతుం రామాయ సా దదౌ ॥౧౩॥

యద్యప్యేతన్న పశ్యంతి నిశాచరగణాస్తు తే ।
ద్యులోకచారిణ: సర్వే పశ్యంత్యృషయ ఏవ చ ॥౧౪॥

తేషాం విడంబనాయైవ దైత్యానాం వంచనాయ చ ।
పశ్యతాం కలిముఖ్యానాం విడంబోఽయం కృతో భవేత్ ॥౧౫॥

కృత్వా కార్యమిదం సర్వం విశంక: పవనాత్మజ: ।
ఆత్మావిష్కరణే చిత్తం చక్రే మతిమతాం వర: ॥౧౬॥

అథ వనమఖిలం తద్రావణస్యావలుంప్య
క్షితిరుహమిమమేకం వర్జయిత్వాఽఽశు వీర: ।
రజనిచరవినాశం కాంక్షమాణోఽతివేలం
ముహురతిరవనాదీ తోరణం చారురోహ ॥౧౭॥

అథాశృణోద్దశానన: కపీంద్రచేష్టితం పరమ్ ।
దిదేశ కింకరాన్ బహూన్ కపిర్నిగృహ్యతామితి ॥౧౮॥

సమస్తశో విమృత్యవో వరాద్ధరస్య కింకరా: ।
సమాసదన్ మహాబలం సురాంతరాత్మనోంఽగజమ్ ॥౧౯॥

అశీతికోటియూథపం పురస్సరాష్టకాయుతమ్ ।
అనేకహేతిసంకులం కపీంద్రమావృణోద్బలమ్ ॥౨౦॥

సమావృతస్తథాఽయుధై: స తాడితైశ్చ తైర్భృశమ్ ।
చకార తాన్ సమస్తశస్తలప్రహారచూర్ణితాన్ ॥౨౧॥

పునశ్చ మంత్రిపుత్రకాన్ స రావణప్రచోదితాన్ ।
మమర్ద సప్తపర్వతప్రభాన్ వరాభిరక్షితాన్ ॥౨౨॥

బలాగ్రగామినస్తథా స శర్వవాక్సుగర్వితాన్ ।
నిహత్య సర్వరక్షసాం తృతీయభాగమక్షిణోత్ ॥౨౩॥

అనౌపమం హరేర్బలం నిశమ్య రాక్షసాధిప: ।
కుమారమక్షమాత్మన: సమం సుతం న్యయోజయత్ ॥౨౪॥

స సర్వలోకసాక్షిణ: సుతం శరైర్వవర్ష హ ।
శితైర్వరాస్త్రమంత్రితైర్న చైనమభ్యచాలయత్ ॥౨౫॥

స మండమధ్యగాసుతం సమీక్ష్య రావణోపమమ్ ।
తృతీయ ఏష చాంశకో బలస్య హీత్యచింతయత్ ॥౨౬॥

నిధార్య ఏవ రావణ: స రాఘవాయ నాన్యథా ।
యదీంద్రజిన్మయా హతో న చాస్య శక్తిరీక్ష్యతే ॥౨౭॥

అతస్తయో: సమో మయా తృతీయ ఏష హన్యతే ।
విచార్య చైవమాశు తం పదో: ప్రగృహ్య పుప్లువే ॥౨౮॥

స చక్రవద్భ్రమాతురం విధాయ రావణాత్మజమ్ ।
అపోథయద్ధరాతలే క్షణేన మారుతీతను: ॥౨౯॥

విచూర్ణితే ధరాతలే నిజే సుతే స రావణ: ।
నిశమ్య శోకతాపితస్తదగ్రజం సమాదిశత్ ॥౩౦॥

అథేంద్రజిన్మహాశరైర్వరాస్త్రసంప్రయోజితై: ।
తతక్ష వానరోత్తమం న చాశకద్విచాలనే ॥౩౧॥

అథాస్త్రముత్తమం విధేర్యుయోజ సర్వదు:సహమ్ ।
స తేన తాడితో హరిర్వ్యచింతయన్నిరాకుల: ॥౩౨॥

మయా వరా విలంఘితా హ్యనేకశ: స్వయంభువ:।
స మాననీయ ఏవ మే తతోఽత్రమానయామ్యహమ్ ॥౩౩॥

ఇమే చ కుర్యురత్ర కిం ప్రహృష్టరక్షసాం గణా: ।
ఇతీహ లక్ష్యమేవ మే సరావణశ్చ దృశ్యతే ॥౩౪॥

ఇదం సమీక్ష్య బద్ధవత్ స్థితం కపీంద్రమాశు తే ।
బబంధురన్యపాశకైర్జగామ చాస్త్రమస్య తత్ ॥౩౫॥

అథ ప్రగృహ్య తం కపిం సమీపమానయంశ్చ తే ।
నిశాచరేశ్వరస్య తం స పృష్టవాంశ్చ రావణ: ॥౩౬॥

కపే కుతోఽసి కస్య వా కిమర్థమీదృశం కృతమ్ ।
ఇతీరిత: స చావదత్ ప్రణమ్య రామమీశ్వరమ్ ॥౩౭॥

అవైహి దూతమాగతం దురంతవిక్రమస్య మామ్ ।
రఘూత్తమస్య మారుతిం కులక్షయే తవేశ్వరమ్ ॥౩౮॥

న చేత్ ప్రదాస్యసి త్వరన్ రఘూత్తమప్రియాం తదా ।
సపుత్రమిత్రబాంధవో వినాశమాశు యాస్యసి ॥౩౯॥

న రామబాణధారణే క్షమా: సురేశ్వరా అపి ।
విరించశర్వపూర్వకా: కిము త్వమల్పసారక: ॥౪౦॥

ప్రకోపితస్య తస్య క: పుర: స్థితౌ క్షమో భవేత్ ।
సురాసురోరగాదికే జగత్యచింత్యకర్మణ: ॥౪౧॥

ఇతీరితే వధోద్యతం న్యవారయద్విభీషణ: ।
స పుచ్ఛదాహకర్మణి న్యయోజయన్నిశాచరాన్ ॥౪౨॥

అథాస్య వస్త్రసంచయై: పిధాయ పుచ్ఛమగ్నయే ।
దదుర్దదాహ నాస్య తన్మరుత్సఖో హుతాశన: ॥౪౩॥

మమర్ష సర్వచేష్టితం స రక్షసాం నిరామయ:।
బలోద్ధతశ్చ కౌతుకాత్ ప్రదగ్ధుమేవ తాం పురీమ్ ॥౪౪॥

దదాహ చాఖిలాం పురీం స్వపుచ్ఛగేన వహ్నినా ।
కృతిస్తు విశ్వకర్మణోఽప్యదహ్యతాస్య తేజసా ॥౪౫॥

సువర్ణరత్నకారితాం స రాక్షసోత్తమై: సహ ।
ప్రదహ్య సర్వత: పురీం ముదాన్వితో జగర్జ చ ॥౪౬॥

స రావణం సపుత్రకం తృణోపమం విధాయ చ ।
తయో: ప్రపశ్యతో: పురీం విధాయ భస్మసాద్యయౌ ॥౪౭॥

విలంఘ్య చార్ణవం పున: స్వజాతిభి: ప్రపూజిత: ।
ప్రభక్ష్య వానరేశితుర్మధు ప్రభుం సమేయివాన్ ॥౪౮॥

రామం సురేశ్వరమగణ్యగుణాభిరామం
సంప్రాప్య సర్వకపివీరవరై: సమేత: ।
చూడామణిం పవనజ: పదయోర్నిధాయ
సర్వాంగకై: ప్రణతిమస్య చకార భక్త్యా ॥౪౯॥

రామోఽపి నాన్యదనుదాతుమముష్య యోగ్యం
అత్యంతభక్తిభరితస్య విలక్ష్య కించిత్ ।
స్వాత్మప్రదానమధికం పవనాత్మజస్య
కుర్వన్ సమాశ్లిషదముం పరమాభితుష్ట: ॥౫౦॥

॥ ఇతి శ్రీమదానందతీర్థభగవత్పాదాచార్యవిరచితే శ్రీమన్మహాభారతతాత్పర్యనిర్ణయే సప్తమోఽధ్యాయ: ॥