అథైష సల్లోకదయాసుధార్ద్రయా
సదాగమస్తేననిరాసకామయా ।
రమావరావాసభువా విశారదో
విశాలయాఽచింతయదాత్మనో ధియా ॥ ౧ ॥

అనన్యసంగాద్గుణసంగితా హరే-
ర్జనస్య మానం తు విశిష్టచేష్టితమ్ ।
అసంగమస్మాత్ ప్రకటీకరోమ్యహం
నిజం భజన్ పారమహంస్యమాశ్రమమ్ ॥ ౨ ॥

మమ ప్రభోర్నాపరథా హి శోభతే
ద్విషత్సు విష్ణుం యదదండధారణమ్ ।
హరిస్వసా నన్వచిరాదసద్భిదే
భవేదతో నాస్మి చ దండధారకః ॥ ౩ ॥

విచింతయన్నిత్థమనంతచింతకః
సమస్తసంన్యాసనిబద్ధనిశ్చయః ।
అసావనుజ్ఞార్థమథానమద్ధరిం
సమస్తసంవ్యాపినమాత్మదాయగమ్ ॥ ౪ ॥

నిజే జనే కిం నమసీతి పృచ్ఛతి
బ్రువన్ స్వవస్తుప్రణతిం వ్యధామితి ।
గురోః కిలాన్వేషణవాన్ జగద్గురుః
తదా జగామాఖిలలోకశిక్షకః ॥ ५ ॥

యతిర్యతాత్మా భువి కశ్చనాభవ-
ద్విభూషణో భూరివిరక్తిభూషణః ।
న నామమాత్రాచ్ఛుచిమర్థతోఽపి యం
జనోఽచ్యుతప్రేక్షముదాహరత్ స్ఫుటమ్ ॥ ౬ ॥

పురైష కృష్ణాకరసిద్ధశుద్ధిమద్-
వరాన్నభుక్త్యా కిల పాండవాలయే ।
విశోధితాత్మా మధుకృత్ప్రవృత్తిమాన్
చచార కాంశ్చిత్ పరివత్సరాన్ ముదా ॥ ౭ ॥

అభూత్కుశాస్త్రాభ్యసనం న పాతకం
క్రమాగతాద్విప్రతిసారతో యతేః ।
యథా కుశస్త్రాధ్యసనం మురద్విషః
పదాంబుజే వ్యాధవరస్య గర్హితమ్ ॥ ౮ ॥

వినీతమామ్నాయశిరోవిశారదం
సదైవ తత్త్వం ప్రబుభుత్సుమాదరాత్ ।
గురుర్విదిత్వోపగతాం నిజాం మృతిం
కదాచిదూచే తముపహ్వరే గిరమ్ ॥ ౯ ॥

అహం స్వయం బ్రహ్మ న కించిదస్తి మత్-
పరం విజృంభేత యదా స్ఫుటం చితిః ।
ఇతీహ మాయాసమయోపపాదితం
నిరన్వయం సువ్రత మా స్మ విశ్వసీః ॥ ౧౦ ॥

యదేతదాత్మైక్యముపాస్తిచోదితం
న మే గురోరప్యపరోక్షతాం గతమ్ ।
పురాతనానామపి సౌమ్య కుత్రచిత్
తతో ముకుందం భజ సంవిదే ముదా ॥ ౧౧ ॥

ఇతీదమాదిశ్య వచో వచస్విని
స్వకే గురౌ లోకమథాన్యమీయుషి ।
అసేవతాఽఽలోచ్య ముహుర్గురోర్గిరం
స రూప్యపీఠాలయమిందిరావరమ్ ॥ ౧౨ ॥

సుభక్తినా తేన స భక్తవత్సలో
నిషేవితస్తత్ర పరం బుభుత్సునా ।
భవిష్యతః శిష్యవరాద్ధి విద్ధి మామ్
ఇతి ప్రవిష్టః పురుషం తమభ్యధాత్ ॥ ౧౩ ॥

ప్రతీక్షమాణం తమనుగ్రహం ముదా
నిషేవమాణం పునరంబుజేక్షణమ్ ।
సతాం గురుః కారణమానుషాకృతిః
యతిం ప్రశాంతం తముపాససాద సః ॥ ౧౪ ॥

సుతం యతీంద్రానుచరం విరాగిణం
నిశమ్య సంన్యాసనిబద్ధమానసమ్ ।
సువత్సలౌ రూప్యతలాలయస్థితం
వియోగతాంతౌ పితరౌ సమీయతుః ॥ ౧५ ॥

వరాశ్రమస్తే జరతోరనాథయోః
న జీవతోః స్యాదయి నందనావయోః ।
సయాచనం వాక్యముదీర్య తావిదం
పరీత్య పుత్రాయ నతిం వితేనతుః ॥ ౧౬ ॥

నతిర్న శుశ్రూషుజనాయ శస్యతే
నతం భవద్భ్యాం స్ఫుటమత్ర సాంప్రతమ్ ।
అహో విధాత్రా స్వయమేవ దాపితా
తదభ్యనుజ్ఞేతి జగాద స ప్రభుః ॥ ౧౭ ॥

అనుత్తరజ్ఞః స తమర్థయన్ పున-
ర్యతీంద్రమానమ్య గతః ప్రియాయుతః ।
గృహే వసన్ కల్పసమాన్ క్షణాన్ నయన్
సుతాననేందోరనిశం తతోఽస్మరత్ ॥ ౧౮ ॥

స చింతయన్ పుత్రమనోరథం శుచా
పునశ్చ తీర్త్వోపగతో మహానదీమ్ ।
యతీశ్వరానువ్రతమాత్మనందనం
తమైక్షత గ్రామవరే మఠాంతరే ॥ ౧౯ ॥

స జాతకోపాకులితో ధరాసురో
మహాత్మనాం లంఘనభీరురప్యలమ్ ।
సుతస్య కౌపీనధృతౌ హి సాహస-
ప్రతిశ్రవో మే దృఢ ఇత్యభాషత ॥ ౨౦ ॥

క్షణేన కౌపీనధరో నిజం పటం
విదార్య హే తాత కురుష్వ సాహసమ్ ।
ఇతీమముక్త్వా ప్రభురబ్రవీత్ పునః
శుభాంతరాయం న భవాంశ్చరేదితి ॥ ౨౧ ॥

న పుత్ర పిత్రోరవనం వినా శుభం
వదంతి సంతో నను తౌ సుతౌ మృతౌ ।
నివర్తమానే న హి పాలకోఽస్తి నౌ
త్వయీతి వక్తారమముం సుతోఽబ్రవీత్ ॥ ౨౨ ॥

యదా విరక్తః పురుషః ప్రజాయతే
తదైవ సంన్యాసవిధిః శ్రుతౌ శ్రుతః ।
న సంగహీనోఽపి పరివ్రజామి వామ్
అహం తు శుశ్రూషుమకల్పయన్నితి ॥ ౨౩ ॥

బహుశ్రుతత్వాద్యది తత్సహే బలాత్
న సా సవిత్రీ విరహం సహేత తే ।
ఇతి ద్విజేనాభిహితేఽనమత్ స తం
భవాననుజ్ఞాం ప్రదదాత్వితి బ్రువన్ ॥ ౨౪ ॥

విచింత్య విద్వాన్ స నిరుత్తరీకృత-
స్తథాఽస్తు మాతాఽనువదేద్యదీతి తమ్ ।
ఉదీర్య కృచ్ఛ్రాదుపగమ్య మందిరం
ప్రియాసకాశే తముదంతమబ్రవీత్ ॥ ౨५ ॥

నిశాచరారేరివ లక్ష్మణః పురా
వృకోదరస్యేవ సురేంద్రనందనః ।
గదోఽథ శౌరేరివ కర్మకృత్ప్రియః
సుభక్తిమాన్ విశ్వవిదోఽనుజోఽభవత్ ॥ ౨౬ ॥

కదాచిదాప్యాలయబుద్ధిరాలయం
నివేదయన్ పాలకమేనమేతయోః ।
దృఢస్వసంన్యాసనిషేధనిశ్చయాం
ధవానుమత్యేదమువాచ మాతరమ్ ॥ ౨౭ ॥

వరాశ్రమాప్తిం మమ సంవదస్వ మాం
కదాచిదప్యంబ యదీచ్ఛసీక్షితుమ్ ।
యదన్యథా దేశమిమం పరిత్యజన్
న జాతు దృష్టేర్విషయో భవామి వః ॥ ౨౮ ॥

ఇతి బ్రువాణే తనయే కదాచిద-
ప్యదర్శనం తస్య మృతేర్నిదర్శనమ్ ।
విచింత్య పర్యాకులితా చికీర్షితం
సుతస్య కృచ్ఛ్రాన్న్యరుణన్న సా శుభా ॥ ౨౯ ॥

అథోపగమ్యైష గురుం జగద్గురుః
ప్రసాద్య తం దేవవరప్రసాదితః ।
సదా సమస్తాశ్రమభాక్ సురేశ్వరో
విశేషతః ఖల్వభజద్వరాశ్రమమ్ ॥ ౩౦ ॥

క్రియాకలాపం సకలం స కాలవిద్
విధానమార్గేణ విధాయ కేవలమ్ ।
సదా ప్రసన్నస్య హరేః ప్రసత్తయే
ముహుః సమస్తన్యసనం సమభ్యధాత్ ॥ ౩౧ ॥

అనంతమాత్రాంతముదాహరంతి యం
త్రిమాత్రపూర్వం ప్రణవోచ్చయం బుధాః ।
తదాఽభవద్భావిచతుర్ముఖాకృతిః
జపాధికారీ యతిరస్య సూచితః ॥ ౩౨ ॥

గుణానురూపోన్నతి పూర్ణబోధ ఇ-
త్యముష్య నామ ద్విజవృందవందితః ।
ఉదాహరద్భూరియశా హి కేవలం
న మంత్రవర్ణః స చ మంత్రవర్ణకః ॥ ౩౩ ॥

నిరంగరాగం ముఖరాగవర్జితం
విభూషణం విష్టపభూషణాయితమ్ ।
అముం ధృతాషాఢమవేక్ష్య మేనిరే
స్వభావశోభాఽనుపమేతి జంతవః ॥ ౩౪ ॥

భుజంగభూతేశవిహంగపాదికైః
ప్రవందితః సావసరప్రతీక్షణైః ।
ననామ సోఽయం గురుపూర్వకాన్ యతీన్
అహో మహీయో మహతాం విడంబనమ్ ॥ ౩५ ॥

వరాశ్రమాచారవిశేషశిక్షణం
విధిత్సురస్యాచరితం నిశామయన్ ।
విశేషశిక్షాం స్వయమాప్య ధీరధీః
యతీశ్వరో విస్మయమాయతాంతరమ్ ॥ ౩౬ ॥

స రూప్యపీఠాలయవాసినే యదా
ననామ నాథాయ మహామతిర్ముదా ।
తదాఽమునాఽగ్రాహి నరప్రవేశినా
భుజే భుజేనాశు భుజంగశాయినా ॥ ౩౭ ॥

చిరాత్ సుతత్త్వం ప్రబుభుత్సనా త్వయా
నిషేవణం మే యదకారి తత్ఫలమ్ ।
ఇమం దదామీత్యభిధాయ సోఽమునా
తదా ప్రణీయ ప్రదదేఽచ్యుతాత్మనే ॥ ౩౮ ॥

అనుగ్రహం తం ప్రతిగృహ్య సాదరం
ముదాఽఽత్మనాఽఽప్తాం కృతకృత్యతాం స్మరన్ ।
అభూదసంగోఽపి స తత్సుసంగవాన్
అసంగభూషా నను సాధుసంగితా ॥ ౩౯ ॥

యియాసతి స్వస్తటినీం ముహుర్ముహుః
నమత్యనుజ్ఞార్థిని భూరిచేతసి ।
తమస్మరత్ స్వామినమేవ దూనధీః
గురుర్భవిష్యద్విరహాగ్నిశంకయా ॥ ౪౦ ॥

ఇతస్తృతియే దివసే ద్యునిమ్నగా
త్వదర్థమాస్మాకతటాకమావ్రజేత్ ।
అతో న యాయా ఇతి తం తదాఽవదత్
ప్రవిశ్య కంచిత్ కరుణాకరో హరిః ॥ ౪౧ ॥

తదాజ్ఞయోపాగతజాహ్నవీజలే
జనోఽత్ర సస్నౌ సహ పూర్ణబుద్ధినా ।
తతః పరం ద్వాదశవత్సరాంతరే
సదాఽఽవ్రజేత్ సా తదనుగ్రహాంకినీ ॥ ౪౨ ॥

గతే దినానాం దశకే సమాసకే
వరాశ్రమం ప్రాప్య సపత్రలంబనమ్ ।
జిగాయ జైత్రాన్బహుతర్కకర్కశాన్
స వాసుదేవాహ్వయపండితాదికాన్ ॥ ౪౩ ॥

గురోః స్వశిష్యం చతురం చికీర్షతః
ప్రచోదనాచ్ఛ్రోతుమిహోపచక్రమే ।
అథేష్టసిద్ధిశ్ఛలజాతివారిధిః
నిరాదరేణాపి మహాత్మనాఽమునా ॥ ౪౪ ॥

తదాద్యపద్యస్థమవద్యమండలం
యదాఽవదత్ షోడశకద్వయాత్మకమ్ ।
ఉపర్యపాస్తం తదితి బ్రువత్యసౌ
గురౌ తమూచే ప్రణిగద్యతామితి ॥ ౪५ ॥

భవత్ప్రవక్తృత్వసమర్థతా న మే
సకోపమిత్థం బ్రువతి వ్రతీశ్వరే ।
అపీహ మాయాసమయే పటౌ నృణాం
బభూవ తద్దూషణసంశయాంకురః ॥ ౪౬ ॥

బుధోఽభిధానం శ్రవణం బుధేతరో
ధ్రువం విదధ్యాద్ విముముక్షురాత్మనః ।
యతిర్విశేషాదితి లోకచోదనాత్
ప్రవక్తి మాయాసమయం స్మ పూర్ణధీః ॥ ౪౭ ॥

అఖండితోపన్యసనం విసంశయం
ససంప్రదాయం ప్రవచో దృఢోత్తరమ్ ।
సమాగమన్ శ్రోతుమముష్య సాగ్రహాః
జనాః శ్రుతాఢ్యాశ్చతురా బుభూషవః ॥ ౪౮ ॥

గురోరుపాంతే శ్రవణే రతైర్ద్విజైః
స పంచషైర్భాగవతే కదాచన ।
బహుప్రకారే లిఖితేఽపి వాచితే
ప్రకారమేకం ప్రభురభ్యధాద్దఢమ్ ॥ ౪౯ ॥

పరప్రకారేష్వపి సంభవత్సు తే
వినిర్ణయోఽస్మిన్ కథమిత్యుదీరితే ।
ముకుందబోధేన మహాహృదబ్రవీత్
ప్రకారమేనం భగవత్కృతం స్ఫుటమ్ ॥ ५౦ ॥

నిగద్యతాం గద్యమిహైవ పంచమే
జగద్గురోర్వేత్థ కృతిస్థితిం యది ।
ఇతి బ్రువాణే యతిసత్తమే స్వయం
తదుక్తమార్గేణ జగాద భూరిహృత్ ॥ ५౧ ॥

అశేషశిష్యైశ్చ తదాజ్ఞయా తదా
పరీక్షణాయైక్షి సమస్తపుస్తకమ్ ।
స తత్ర హంతైకతమే స్థితం త్యజన్
న తావదధ్యాయనికాయమభ్యధాత్ ॥ ५౨ ॥

అత్ర జన్మని న యత్పఠితం తే
జైత్ర భాతి కథమిత్యమునోక్తే ।
పూర్వజన్మసు హి వేద పురేదం
సర్వమిత్యమితబుద్ధిరువాచ ॥ ५౩ ॥

ఇతి బహువిధవిశ్వాశ్చర్యచిత్తప్రవృత్తేః
జగతి వితతిమాపన్నూతనాఽప్యస్య కీర్తిః ।
క్షపితతతతమస్కా భాస్కరీవ ప్రభాఽలం
సుజనకుముదవృందానందదా చంద్రికేవ ॥ ५౪ ॥

॥ ఇతి శ్రీమత్కవికులతిలకశ్రీత్రివిక్రమపండితాచార్యసుత శ్రీనారాయణపండితాచార్యవిరచితే శ్రీమత్సుమధ్వవిజయే మహాకావ్యే ఆనందాంకే చతుర్థః సర్గః ॥